Фана Кочовска-Цветковиќ – Петра

Портрет на Фана Кочовска-Цветковиќ. Извор: апла. мк - apla.mk/denes/item/2627-na-deneshen-denpochina- fana-kochovska-cvetkovikj-najmladiot-narodenheroj- vo-poraneshna-jugoslavija

Селото Лавци, родното место на Фана Кочовска, било традиционално печалбарско село во близина на градот Битола. Eкономските миграции на жителите, работници во западните и во прекуокеанските земји, носеле напредни идеи од светските движења. Брзо по раѓањето на Фана, на 27 јули 1927 година, татко ѝ заминал на печалба, а нејзиното детство поминувало во полска работа.

Од женските членови на своето семејство, Фана била запаметена како пргаво и неуморно девојче со силен глас. Со почетокот на Втората светска војна, селото Лавци, поради своите работнички традиции, го привлекло вниманието на окупаторот и станало познато како „црвено село“. Во 1941 година, многу жители се вклучиле директно во партизанското движење, а меѓу нив, на скоро 14-годишна возраст, била и Фана. На движењето му пристапила самостојно, како младинска членка на комунистичката ќелија, а во 1942 година станала и борец во Партизанскиот одред.

Денес во центарот на селото Лавци стои споменикот посветен на жителите кои се приклучиле кон отпорот. Фана учествувала во борбите низ Македонија и иако била ранета, преживеала и во 1953 година била прогласена за Народен херој – најмладиот жив народен херој по војната. По ослободувањето на земјата, вршела високи општествени и државни функции и изградила политичка кариера со особени постигнувања во областа на младинските и образовните политики. Починала во Скопје, на 27 април 2004 година.

Современиците се сеќаваат на неа како на политичарка која секогаш инсистирала и опоменувала функционерите да се сеќаваат на почетоците на движењето и на вредностите на грижата за заедничкото добро. Значајно е што била иницијаторка и организаторка на неколку младински културни и едукативни манифестации од локален и интернационален карактер. Денес, во Градскиот парк во Битола, посветена ѝ е спомен-биста.

На јавните предавања често потенцирала дека кон партизанското движење била привлечена од другарството и солидарноста – во планинските услови на герилското војување била двапати спасена од дружината.

Биста на Фана Кочовска-Цветковиќ, алеја на бисти на учесниците во НОБ – Градски парк, Битола

Градски парк, Алеја на бисти со учесниците во НОБ, Битола

Во центарот на градот Битола, на шеталиштето кое води кон Градскиот парк, во Алејата на борците од НОБ, се наоѓа спомен-биста на Фана Кочовска. Секоја година, граѓаните на Битола, во организација на Здружението на борци од НОБ и поддржувачи на антифашистичките традиции, положуваат цвеќе на пригоден датум.